Paardenzwepen en zwepen zijn hulpmiddelen die worden gebruikt om paarden te begeleiden en te controleren tijdens het rijden en hanteren. De zwepen zijn lang en hebben aan één uiteinde een voortzetting, terwijl de zwepen korter zijn. Beide hulpmiddelen worden gebruikt om commando's aan het paard te geven en kunnen nuttig zijn in situaties waarin extra richting of ondersteuning aan het dier moet worden gegeven.
Zwepen en zwepen worden vaak gebruikt bij paardrijdisciplines zoals dressuur en werkrijden, en kunnen ook nuttig zijn voor trainers en ruiters die in de omgang met paarden werken. Een veel voorkomende praktijk is wat gewoonlijk 'rijden geven' wordt genoemd. Ook in de praktijk van het paardensporttoerisme worden riemen vaak gebruikt als hengel om het paard te geleiden tijdens het paardrijden.
Wat hun gebruik betreft, worden zwepen en zwepen gebruikt om commando's aan het paard te geven door druk uit te oefenen op verschillende delen van het lichaam van het dier. Een rijzweep, zweep of zweep kan bijvoorbeeld worden gebruikt om het paard naar de zijkant of naar achteren te leiden door druk uit te oefenen op de rug van het dier. Ze kunnen ook worden gebruikt om het paard te ondersteunen tijdens het rijden, vooral op steil terrein of bij ongunstige weersomstandigheden.